Waarom sproeien katten?

Het is algemeen bekend dat katten sproeien. Bij het sproeien geeft een kat staand kleine beetjes urine af aan de omgeving. De staart kan trillen en de achterpootjes trappelen. Sproeien wordt over het algemeen als iets vervelends beschouwd. Het geeft namelijk een vieze plek en een nare, penetrante geur af, en wordt het liefst helemaal voorkomen. Ik kan begrijpen dat je er boos van wordt, maar katten sproeien niet zomaar, en zullen het nooit doen om jou te pesten. Maar waarom sproeien katten dan?

Dat katten sproeien kan meerdere oorzaken hebben. Het kan een manier zijn om hun territorium af te bakenen, aan het andere geslacht te laten weten dat ze een partner zoeken of om een boodschap door te geven. Ook kan er sprake zijn van andere oorzaken, zoals medische problemen, angst, stress of de kattenbak. Het komt erop neer dat katten geen slechte bedoelingen hebben wanneer ze sproeien. Het is van belang dat je de oorzaak achterhaalt wanneer je kat tijdig gecastreerd is, omdat er dan hoogstwaarschijnlijk iets anders aan de hand is.

In dit artikel kun je meer lezen over de oorzaken van het sproeien, het verschil tussen plassen en sproeien, en eventuele tips om sproeien te voorkomen/verhelpen.

Verschil plassen en sproeien

Plassen en sproeien zijn twee verschillende dingen. Dit artikel gaat over sproeien en in het artikel ‘Waarom plast mijn kat in huis?’ kun je uitgebreid lezen over het ongewenste plasgedrag van een kat, buiten de kattenbak.

Door naar de plashouding te kijken, kun je het verschil zien tussen plassen en sproeien. Katten die plassen (zowel poezen als katers) zitten gehurkt. Katten die sproeien staan (veelal) rechtop met de staart omhoog, waarbij ze de staart kunnen laten trillen en ze kunnen gaan ‘trappelen’ met de achterpoten. Daarnaast kun je de urine vaak zien, gezien het hoger wordt afgegeven en het dus ook op de muren kan komen.

Kunnen alleen katers sproeien?

Er bestaat een misvatting over sproeien. Zo denken veel mensen dat enkel katers het kunnen, maar ook poezen zijn in staat om te sproeien. De reden dat men vaak denkt dat alleen katers dit kunnen, is dat ongecastreerde katers veel vaker sproeien dan poezen, en het daardoor echt een probleem begint te worden. Zij hebben meer en vaker de behoefte om hun territorium af te bakenen en op zoek te gaan naar een partner. Dit betekent dus absoluut niet dat poezen hier niet toe in staat zijn.

Oorzaken van het sproeigedrag

Zoals eerder beschreven kunnen er meerdere oorzaken zijn dat katten gaan sproeien. Er kan sprake zijn van hormonaal sproeien, maar er kan ook iets ernstigers aan de hand zijn, op medisch gebied. In dat geval is het noodzaak om naar de dierenarts te gaan, om het probleem vast te stellen en aan te pakken. Ook stress, angst en onzekerheid kunnen een grote rol spelen in het sproeigedrag.

Hormonaal sproeien

Wanneer een kat niet gecastreerd is zal de kans groot zijn dat hij gaat sproeien. Men noemt dit ‘hormonaal sproeien’, omdat een kat in dit geval geur wil afzetten met zijn urine om territorium af te bakenen en op deze manier een partner te vinden. Als een kat tijdig, dus op jongere leeftijd, gecastreerd wordt, zal de kans dat het sproeigedrag tot uiting komt aanzienlijk verminderd worden. Veel mensen denken overigens dat gecastreerde of gesteriliseerde katten helemaal niet kunnen sproeien, maar dit is dus niet het geval. De oorzaak wordt in dat geval wel anders.

Als katten pas op latere leeftijd zijn gecastreerd, kan het zijn dat ze het sproeigedrag al hebben aangeleerd, waardoor ze het na de castratie toch nog zullen blijven doen. Daarom kun je een kat het beste met 6 maanden laten castreren, om zo ongewenst gedrag te voorkomen. In dit geval is voorkomen beter dan genezen.

Medische oorzaken

Ook medische oorzaken kunnen ervoor zorgen dat katten gaan sproeien. Zo kan er sprake zijn van een blaasontsteking of blaasgruis. Deze fysieke ongemakken kunnen sproeigedrag veroorzaken. Ook andere ziektes kunnen de oorzaak zijn. Als je kat gecastreerd is en hij normaal gesproken niet sproeit, dien je naar de dierenarts te gaan om eventuele medische oorzaken uit te sluiten of te behandelen.

Kattenbak

Als een kattenbak niet schoon genoeg is, zal een kat zijn behoefte hier liever niet in willen doen. De ene kat zal er dan buiten de kattenbak gaan plassen, in huis, en de andere kat zal juist gaan sproeien. Wanneer dus blijkt dat er geen medische oorzaak vasthangt aan het sproeigedrag, dien je goed te kijken naar de situatie van de kattenbak(ken). Zorg ervoor dat ze schoon zijn, dat je er genoeg hebt en dat ze tevens groot genoeg zijn voor jouw kat(ten).

Verliezen of niet meer kunnen herkennen van de geur

Het kan voorkomen dat katten bepaalde geuren niet meer herkennen. Voorbeelden zijn de geuren van een huisgenoot (katteneigenaar of andere kat). Katteneigenaren gaan weleens op vakantie en ook jouw andere kat (mocht je die hebben) zal vast weleens afzonderlijk naar de dierenarts moeten.

Als de geur bij terugkomst niet meer herkend wordt, kan dit ervoor zorgen dat een kat gaat sproeien. Zo ook met andere veranderingen zoals nieuwe meubels of een verhuizing kan voor stress zorgen of de behoefte vergroten om urine af te geven aan de omgeving. Wanneer een kat gecastreerd is, wordt de kans daarop een stuk kleiner.

Stress

Ook stress kan één van de oorzaken zijn van sproeiende katten. Een verhuizing of verbouwing, spanningen tussen katten, maar ook een nieuw kattenvriendje of een gevecht kunnen de boosdoener zijn. Door de stressoorzaak weg te halen kun je dit probleem verhelpen. Dit is overigens makkelijker gezegd dan gedaan.

De ultieme tip om sproeien te voorkomen

Allereerst is het van belang dat je eventuele medische oorzaken uitsluit. Mogelijke oorzaken vind je in dit artikel, maar ik raad je ook zeker aan om het artikel: ‘Een zieke kat herkennen’ te lezen.

Op tijd laten castreren is een makkelijke manier om sproeien te voorkomen, zowel bij poezen als bij katers. Met het castreren voorkom je niet alleen hormonaal sproeigedrag, je zult ook ongewenste nestjes en andere ziektes die ze op kunnen lopen vermijden. Als er geen sprake is van hormonaal sproeien dien je altijd naar de dierenarts te gaan, omdat het dan vaak een onderliggend probleem betreft.

Er zijn bepaalde middelen die je kunt geven om stress (en angst) te verminderen, maar doe dit altijd in overleg met de dierenarts en ga niet zelf aan de haal. Houd de kattenbakken daarnaast goed schoon en schep de ontlasting en urine er elke dag uit, vul ze af en toe aan met nieuwe vulling en verschoon ze op tijd. Probeer je kat zoveel mogelijk voor te bereiden op eventuele veranderingen en al helemaal als het gaat om de kattenbak zelf, of het nu de verandering van de plek is, of de inhoud van de bak.

Mocht je kat toch in huis sproeien, zorg er dan voor dat je de plek waar hij heeft gesproeid grondig schoonmaakt. Als de plek nog naar urine ruikt, zal hij er sneller naar terugkeren. Het weghalen van de plek en geur, kun je beter niet doen met azijn of bleek. Azijn bevat namelijk dezelfde stoffen als urine, en bleek en chloor zijn middelen die heerlijk ruiken voor katten. Probeer in ieder geval in gedachte te houden dat je een kat nooit moet straffen vanwege het sproeien, dit is totaal nutteloos en oneerlijk.